check_box_outline_blank zoom_in zoom_out
SSRQ ZH NF II/3 2-1

Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen, I. Abteilung: Die Rechtsquellen des Kantons Zürich. Neue Folge. Zweiter Teil: Rechte der Landschaft. Band 3: Die Landvogtei Greifensee, von Rainer Hugener

Zitation: SSRQ ZH NF II/3 2-1

Lizenz: CC BY-NC-SA

Ablassbrief von fünf Bischöfen für die Kapelle Fällanden

1325 Mai 20. Avignon

Die in Avignon versammelten Bischöfe Gregorius von Belluno-Feltre, Chrysogonus von Šibenik, Matthäus von Beirut, Venutus von Catanzaro und Stephanus von Brač erteilen allen, welche die Kapelle in Fällanden am Festtag ihres Patrons Johannes des Täufers (24. Juni), an den Herrenfesten zu Weihnachten, Ostern, Himmelfahrt, Pfingsten und Fronleichnam, an den Kreuzfesten, an allen Marienfesten sowie an den Festtagen der Evangelisten Peter und Paul (29. Juni) und allen weiteren Aposteln, des Erzengels Michael (29. September), der Heiligen Stefan (26. Dezember), Laurentius (10. August), Georg (23. April), Martin (11. November), Nikolaus (6. Dezember), Augustinus (28. August), Hieronymus (30. September), Maria Magdalena (22. Juli), Katharina (25. November), Margaretha (15. Juli), Agatha (5. Februar), Gertrud (17. März) und Barbara (4. Dezember), der elftausend Jungfrauen (21. Oktober) sowie zu Allerheiligen (1. November) und Allerseelen (2. November), an allen Sonntagen, im Advent oder während der Fastenzeit besuchen, dort dem Gottesdienst, Vigilien oder Bestattungen beiwohnen, den Sakramenten zu den Kranken folgen, beim Läuten der Abendglocke knieend dreimal das Ave Maria sprechen, auf dem Friedhof für die Seelen der dort Bestatteten beten oder mit Spenden zum Kirchenbau, zur Beleuchtung und zum Schmuck beitragen, einen Ablass von 40 Tagen auf ihre Sünden, wenn der zuständige Diözesanbischof zustimmt. Die Aussteller siegeln.

  • Signatur: ERKGA Fällanden I A 1 (Insert)
  • Originaldatierung: 1334 Juli 3
  • Überlieferung: Abschrift (Insert)
  • Beschreibstoff: Pergament
  • Format B × H (cm): 34.0 × 27.0 (Plica: 2.5 cm)
  • Sprache: Latein
  • Edition
    • UBZH, Bd. 10, Nr. 3978

Das Original dieses Ablassbriefes ist nicht erhalten, doch wird sein Wortlaut in der Bestätigung des Bischofs NikolausPerson: von KonstanzOrt: vollumfänglich wiedergegeben (SSRQ ZH NF II/3, Nr. 3). Inhaltlich stimmt er fast wörtlich mit vielen anderen Sammelindulgenzen überein, die im 14. Jahrhundert in Avignon ausgestellt wurden, vgl. beispielsweise ChSG, Bd. 6, Nr. 3513, Nr. 3627, Bd. 7, Nr. 4161, Nr. 4169, Nr. 4733 und Bd. 8, Nr. 4840.

Die Kapelle in FällandenOrt: war erst wenige Jahre zuvor geweiht worden, gemäss einem Eintrag im Jahrzeitbuch des GrossmünstersOrganisation: im Jahr 1317 (UBZH, Bd. 9, Nr. 3499). Dass sie als eine der ersten auf der Zürcher LandschaftOrt: zu einem Ablass kam, dürfte sie dem Umstand zu verdanken haben, dass sie direkt vom Leutpriester des GrossmünstersOrganisation: betreut wurde, vgl. Leonhard 2002, S. 61-63.

Editionstext

[...]Vgl. SSRQ ZH NF II/3, Nr. 3a

Universis sancte matris ecclesie filiis, ad quos presentes
littere pervenerint, nos miseracione divina GregoriusPerson: Feltrensis et BeluensisOrt: 1 episcopus, CrisogonusPerson: ZibenicensisOrt: 2 episcopus, MathiasPerson: BencensisOrt: 3 episcopus, VenutusPerson: CatacensisOrt: 4
episcopus et StephanusPerson: BraciensisOrt: 5 episcopus salutem in domino sempiternam. Pia mater ecclesia de animarum salute solicita devocionem fidelium per quedam munera spiritualia, remissiones videlicet et indulgentias, invitare consuevit ad debitum famulatus honorem deo et sacris edibus inpendendum, ut quanto crebrius et devocius illuc confluisKorrigiert: confluitb populus christianus assiduis salvatoris gratiam precibus inplorando, tanto delictorum suorum veniam et gloriam regni celestis consequi mereatur eternam. Cupientes igitur, ut capella beati Johannis BaptistePerson: in VellandenOrt: , ConstanciensisOrt: dyocesisOrganisation: , congruis honoribus frequentetur et a christifidelibus iugiter veneretur,
omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad eandem capellam in festo nativitatis et decollacionis beati Johannis BaptistePerson: Datum: 24. April (Termin/Frist) et in aliis festivitatibus infrascriptis, videlicet
nativitatis domini nostri Jesu ChristiPerson: Datum: 25. Dezember (Kirchenfest als Termin/Frist), circumcisionisDatum: 1. Januar (Kirchenfest als Termin/Frist), epiphanyeDatum: 6. Januar (Kirchenfest als Termin/Frist), parascevesDatum: beweglicher Feiertag als Termin/Frist, resurrectionis dominiDatum: beweglicher Feiertag als Termin/Frist et ascensionisDatum: beweglicher Feiertag als Termin/Frist eiusdem, penthecostesDatum: beweglicher Feiertag als Termin/Frist, corporis ChristiPerson: Datum: beweglicher Feiertag als Termin/Frist, invencionisDatum: 3. Mai (Kirchenfest als Termin/Frist)
et exaltacionis sancte crucisDatum: 14. September (Kirchenfest als Termin/Frist), in omnibus et singulis festis beate MariePerson: virginis et beatorum PetriPerson: et PauliPerson: Organisation: Datum: 29. Juni (Termin/Frist) apostolorum et omnium sanctorum apostolorum et evangelistarumOrganisation: ,
sancti MichaelisPerson: Datum: 29. September (Termin/Frist) archangeli et beatorum StephaniPerson: Datum: 26. Dezember (Termin/Frist), LaurenciiPerson: Datum: 10. August (Termin/Frist), GeorgiiPerson: Datum: 23. April (Termin/Frist) martirum et sanctorum MartiniPerson: Datum: 11. November (Termin/Frist), NicolaiPerson: Datum: 6. Dezember (Termin/Frist), AugustiniPerson: Datum: 28. August (Termin/Frist) et JeronimiPerson: Datum: 30. September (Termin/Frist) confessorum, beatarum Marie MagdalenePerson: Datum: 22. Juli (Termin/Frist), KatherinePerson: Datum: 25. November (Termin/Frist), MargaretePerson: Datum: 15. Juli (Termin/Frist), AgathePerson: Datum: 5. Februar (Termin/Frist), GerdrudisPerson: Datum: 17. März (Termin/Frist), BarbarePerson: Datum: 4. Dezember (Termin/Frist) et undecim milium virginumOrganisation: Datum: 21. Oktober (Termin/Frist), in commemoracione omnium sanctorumDatum: 1. November (Kirchenfest als Termin/Frist) et animarumDatum: 2. November (Kirchenfest als Termin/Frist) et
in dedicacione predicte capelle6 et per octavas dictarum festivitatum octavas habentium singulisque diebus dominicis adventus domini et quadragesime causa
devocionis, oracionis aut peregrinacionis accesserint, seu missis, predicacionibus, matutinis, vesperis aut aliis quibuscumque divinis officiis, vigiliis aut
sepulturis mortuorum, ibidem interfuerint, aut corpus ChristiPerson: vel oleum sacrum, dum infirmis portentur, secuti fuerint, vel in serotina pulsatione flexis
genibus secundum modum curie RomaneOrt: Organisation: ter Ave Maria dixerint, sive cimiterium eiusdem ecclesie pro animabus corporum inibi iacentium exorando circumierint,
necnon qui ad fabricam, luminaria, ornamenta aut quevis dicte capelle necessaria manus porrexerint adiutrices vel in eorum testamentis aut extra
aurum, argentum, vestimenta aut aliqua alia caritativa subsidia donaverint, legaverint eidem capelle aut donari vel legari procuraverint, quocienscumque,
quandocumque et ubicumque premissa vel aliquid premissorum devote fecerint, de omnipotentis dei misericordia et beatorum PetriPerson: et PauliPerson: Organisation: , apostolorum eius, auctoritate confisi, singuli
nostrum quadraginta diesZeitspanne: 40 Tage indulgentiarum de injunctis eis penitenciis misericorditer in domino relaxamus, dummodo dyocesani voluntas ad id accesserit et consensus.
In cuius rei testimonium presentes litteras sigillorum nostrorum iussimus appensione muniri. Datum AvinnoneAusstellungsort: , xxa die mensis maii anno
domini mo ccco vicesimo quinto et pontificis sanctissimi patris domini JohannisPerson: pape xxijdi anno nono.
Originaldatierung: 20.5.1325

Anmerkungen

  1. Vgl. SSRQ ZH NF II/3, Nr. 3.
  2. Korrigiert: confluit.
  1. Belluno-FeltreOrt: in VenetienOrt: .
  2. ŠibenikOrt: in DalmatienOrt: .
  3. Gemeint ist vermutlich eher «BeritensisOrt: » für BeirutOrt: als «BelicensisOrt: » für BelleyOrt: in BurgundOrt: , wie vermutet wird in UBZH, Bd. 10, Nr. 3978, Anm. 3.
  4. CatanzaroOrt: in KalabrienOrt: .
  5. Vermutlich eher BračOrt: in DalmatienOrt: als «BrechinensisOrt: » für BrechinOrt: in SchottlandOrt: , wie vermutet wird in UBZH, Bd. 10, Nr. 3978, Anm. 5.
  6. Die Kapelle war am 20. September 1317Datum: 20.9.1317 geweiht worden; die Kirchweihe wurde jeweils am SonntagZeitspanne: Sonntag nach Johannistag (24. Juni)Datum: 24. Juni (Termin/Frist) gefeiert, vgl. Leonhard 2002, S. 61.